Amerika’da davranışcı yaklaşımı benimseyen psikolog ve eğitimciler öğrenmeyi, uyarıcı ile davranış arasında bağ kurma işi olarak ele alırken, Almanya’da bir grup bilim adamı da öğrenmede önemli rol oynayan doğrudan gözlenemeyen bilişsel süreçlerle ilgilenmeye başlamıştır. Bu küçük grup kendilerine “Gestalt psikologları” adını vermiştir.
Gestalt psikologlarının özellikle algı üzerine yaptıklan araştırmalarla başlayan, öğrenmedeki bilişsel süreçlere yönelik çalışmalar, daha sonra Piaget’nin bilişsel gelişim kuramı, Atkinson ve Shiffrin’in bellek modelleri, Bruner ve Ausubel’in öğretim modelleri ile hızla gelişmiş ve bilişsel kuramlar adı altında toplanmıştır.
Bilişsel Öğrenme
Bilişsel yaklaşıma göre öğrenme, doğrudan gözlemlenemeyen zihinsel bir süreçtir anlama, algılama, düşünme, duyuş ve yaratma gibi kavramlar üzerinde durur. Öğrenenin kafasının içinde olup biten süreçleri, bu süreçlerin özelliklerini fonksiyonlarını belirleyen ilkeleri, yasaları ortaya koymaya çalışmaktadır.
Öğrenmenin bilişsel boyutunu vurgular. Tekrar, kodlama, depolama, bilginin kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe transferi ilkelerini kullanmaktadır.
“Öğrenme” kavramı, “beyni kullanmayı düşünmek” anlamına gelir.
Bu temel öğrenme kavramı, Bilişsel Öğrenme Kuramı’ndaki (CLT) ana bakış açısıdır. Teori, zihinsel süreçleri açıklamak için kullanılmıştır; bunlar hem içsel hem de dışsal faktörlerden etkilenir ve sonunda bir bireyde öğrenmeyi sağlar.
Bilişsel Öğrenme Kuramı
Nasıl hatırladığımız, yeni bilgilerin, yeni bilgiler oluşturmak için önceki bilgilerle nasıl bütünleştirildiği, bilişin nasıl geliştiği ve anlamlı öğrenmenin nasıl gerçekleştiği gibi çeşitli bilişsel işleyiş türlerini inceler.
Bilginin öğretmenlerden öğrencilere nasıl iletildiğini ve öğrencilerin başka alanlardaki yeni sorunları çözmek için bir alandan bilgiyi nasıl aktardıklarını ortaya çıkarmaya çalışan kuram, modern eğitim üzerinde de etkilidir.
Anısal Bellek: Yaşantılarımız sonucu edindiğimiz bilgiler burada depolanır.
Anlamsal Bellek: Genel kavramlar, ilkeler, olaylar burada saklanır.
İşlemsel Bellek: Bir işin işlem basamakları burada depolanır.
Bilişsel Yaklaşımın Başlıca İlkeleri:
1. Öğrenen, dış uyarıcıların pasif bir alıcısı değil, onların özümleyicisi ve davranışların aktif oluşturucusudur. Diğer bir deyişle, birey öğrenme için çaba göstermelidir. Bu nedenle öğrencilere, öncellikle nasıl öğrenecekleri
öğretilmelidir.
2. İnsan zihninin kazandığı davranışları depolama ve yeri geldiği zaman hatırlayıp kullanabilme yetisi vardır.
3. Birey karşılaştığı yeni uyarıcıları, eski bildikleriyle karşılaştırarak öğrenir. Bu nedenle öğrenme yaşantıları öğrencilerin ön bilgilerine uygun olarak düzenlenmelidir.