Bir başka etkinlikte sizlerle beraberiz. Teknoloji ve TasarımDersi“nin olmazsa olmazlarından sorgulama yeteneğini geliştirme üzerine hepimiz farklı şekillerde denemeler yapmışızdır.
Öğrencilerimizde farklı düşünme ve sorgulama alışkanlıklarını kazandırdığımızda ilerleyen haftalarda daha verimli bir şekilde ders işlendiğine şahit olacaksınız. Bu etkinliği ben genelde ilk haftalar yeni girdiğim sınıflarda yaptırıyorum. Dersimizin içeriği hakkında meraklı bir şekilde sınıfa gelen tazecik beyinleri etkilemeyi başardığınızda ve ikna ettiğinizde sınıfta sorgulamanın, merak etmenin hazzını sene sonuna kadar yaşatabileceğinizden emin olabilirsiniz.
Etkinliğim kısa ve öz olduğu için aralara serpiştirmeniz mümkündür.
Öncelikle herhangi bir su şişesi istiyoruz ve öğrencilerden aldığımızı su şişesini incelemelerini istiyoruz. İncelediklerinde detaylı şekilde bakın, derinlemesine bakın gibi uyarılarda bulunarak dikkat çekiyoruz.
Bu aşamada sırayla şişeyi öğrencilere göstererek “Bu nedir?” diye soruyoruz. Verilen cevaplar hakkında herhangi bir yorum yapmıyoruz.
Genelde verilen cevapların %90’ı su şişesi yada plastik su şişesi şeklinde olmaktadır.
Farklı cevaplar veren öğrencileri unutmuyor ve sonraki yorumlarda kullanmak üzere aklımıza yazıyoruz.
Sonrasında öğrencilere kendimizi alkışlayalım diyerek neşeli bir hava oluşmasını istiyoruz.
“Neden alkışladınız biliyor musunuz? Sıradanlığınızı alkışladığınız” dediğimizde öğrencileri şaşırtıyoruz.
Çünkü sorulan soru bunun adı nedir değil bu nedir? sorusuydu. Aslında şişe olarak gözüken bir nesne sorgulandığında farklı örnekler, cevaplar ve hikayeler anlatabileceğinden bahsediyoruz. Örneğin ağız kısmının neden daha dar olduğundan, yada tırtıklı kısmın neden tırtıklı üretilmiş olduğundan, Alt kısmın neden düz şekilde üretildiğinden, şişe ve kapak rengi olarak neden mavi kullanıldığından bahsedilebilir.
Sonrasında yeniden soruyoruz. Bu Nedir?. Göreceksiniz ki farklı cevaplar vermeye başlayacaklardır. Örneğin şişenin plastikren den yapılmasından dolayı geri dönüşümün zor olmasından böyle bir örnek geldiğinde geri dönüşümle ilgili sorular sorulabilir ve detaylamasını sağlayabiliriz. Şişenin üretilme hikayesi ve suyu satan insanların eve ekmek götürmesinden bahsedilerek farklı sorular sorulabilir. Yada bu suya ulaşamayan somalideki bir çocuğun hislerini anlatmasını isteyebiliriz.
Bu etkinlikte amaç soru sormayı, sorgulatmayı öğretmeK ve farklı düşündüğümüzde neler değişebileceğini kavratmaktır.
Unutmayın. Bizler sorgularsak, öğrencilerimizde sorgulayacaktır. Unutmadan söyleyeyim. “Teknoloji ürün değil bilimdir:)”
Semerkant’ta doğan Ali Kuşçu’nun Babası Mehmed Bey, Türkistan ve Maveraünnehir Emiri Uluğ Bey’in doğancıbaşılığını yapmıştır. . Uluğ bey aynı zamanda Padişah Timurlenk’in torunlarındandır. Büyük bir astronomi alimi olmasıyla ünlü olan babası Mehmed Bey’in görevi sebebi ile “Kuşçu” lakabını alan Ali Kuşçu’da büyük bir matematikçi ve astronomdu. Uluğ Bey tarafından Semerkant’ta yaptırılan rasathaneyi bir süre idare eden Ali KUŞÇU, bir süre sonra Tebriz’de Akkoyunlular Hükümdarı Uzun Hasan’ın hizmetine girdi. Fatih Sultan Mehmed zamanında eşçi olarak görevlendirilen Ali Kuşçu, kısa zamanda padişahın sevgi ve saygısını kazandı. Sonraki zamanlarda Müderrislik olarak İstanbul’a yerleşti ve burada öğretmenlik yaptı.
Teknoloji ve Tasarım Uygulama Esasları Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı,nın uygulanması sürecinde aşağıdaki esaslar gözetilir: 1. Her okul imkânları ölçüsünde, en az bir mekânı, “teknoloji ve tasarım işliği/atölyesi” olarak düzenler. İşlik/ atölye içerisinde yer alan araç ve donanımlar, okul yönetimi tarafından karşılanır. Bilgisayar kullanılması gereken durumlarda okulun bilişim teknolojileri laboratuvarı ve sınıflarındaki akıllı tahtalar kullanılabilecek şekilde düzenleme yapılmalıdır. 2. Öğretim Programı’nın hedeflenen amaçlara ulaşması için dersteki öğrenci sayısı 25’i geçmemelidir. Öğrenci sayısı 25’ten fazla olan sınıflar gruplara ayrılmalıdır. Gruplardaki kız ve erkek öğrenci sayısı dağılımının dengeli olmasına dikkat edilir. Her gruptan bir öğretmen sorumlu olur ve yıl sonuna kadar aynı grupla Programı yürüterek öğretimi gerçekleştirir. 3. Teknoloji ve Tasarım dersinde yapılacak etkinliklerde; kolay ulaşılabilir, maliyeti düşük, güvenli, basit araç- gereç ve malzemeler seçilmelidir. 4. Etkinlikler işlik/atölye ortamında ve öğrenciler tarafından yapılacak şekilde tasarlanmalıdır. Bunun yanında imkânlar dâhilinde teknolojinin de kullanılabileceği ortamlar oluşturulmalıdır. 5. Haftada iki saat olan Teknoloji ve Tasarım dersinin verimli bir şekilde işlenebilmesi için dersler bölünmeden işlenecek şekilde planlanmalıdır. 6. Öğrencilerin eğitsel ve mesleki gelişimlerini sağlamak için teknoloji ve tasarım alanlarında faaliyet gösteren ilgili kurum ve kuruluşlardan temsilcilerin, bu alanda çalışan uzmanların okula davet edilmesi için gerekli planlamalar yapılmalıdır. 7. Okul dışında düzenlenecek gezi, gözlem, inceleme ve araştırmaya dayalı etkinlikler, her sınıf düzeyi ihtiyaçlarına uygun olarak planlanmalıdır. 8. Kazanımların Fen Bilimleri dersi başta olmak üzere Türkçe, Sosyal Bilgiler, Matematik ve Görsel Sanatlar dersi gibi birçok alan ile iş birliği içinde verilmesi sağlanmalıdır. Ayrıca STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics / Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) temelli uygulamalara yer verilmelidir. 9. Öğretim Programı’nın sağlıklı ve verimli bir şekilde yürütülmesi için öğretmen ön hazırlık yaparak öğrencilerin teknoloji ve tasarım okuryazarı bireyler olarak yetişmelerini sağlayacak etkinlikler planlamalıdır. 10. Teknoloji ve Tasarım dersinde kullanılan öğretim materyalleri (belgesel, video, poster, resim, tıpkıbasım vb.) temel insan hak ve özgürlüklerini dikkate alan ve her türlü ayrımcılığı reddeden, eğitim ve Öğretim Programı’nın amaçladığı kazanımları kapsayan, öğrencilerin gelişim özelliklerine uygun ve öğrenmeyi destekleyecek nitelikte olmalıdır. 11. Teknoloji ve Tasarım dersi yürütülürken araç-gereç ve malzemelerin iş güvenliği esaslarına uygun bir şekilde kullanılması ve öğrencilerde iş güvenliği bilinci oluşturulması sağlanmalıdır. Öğrencilere iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili kamu spotları izlettirilmelidir. 12. Öğrenciler öğretim yılı sonunda oluşturdukları ürünlerden seçtiklerini; okul yönetimi, alan öğretmenleri, öğrenciler ve veliler tarafından organize edilecek “Bunu Ben Yaptım” şenliğinde sergilemeli ve tanıtmalıdırlar. 13. Program uygulanırken öğrencilerin “Öğretim Programı’nda Değerler Eğitimi” başlığında geçen değerleri kazanmasına özen gösterilmeli, tüm kazanımlar ilgili değerlerle eşleştirilmeli ve değerler örtük program anlayışından hareketle işlenmelidir. 14. Öğrencilerin gelişim düzeylerine uygun olarak, kazanımlar için gerekli temel hayat becerilerinin geliştirilmesine önem verilmeli ve etkinlikler bu anlayışla hazırlanmalıdır.
Dünyada Teknoloji ve Tasarım Eğitimi Avustralya’da teknoloji alanı, 1993 yılında Avustralya eğitim konseyi (Australian Education Council-AEC) tarafından tanımlanmıştır. Eğitim sekiz ana alana bölünmüş olup, teknoloji eğitimi bu ana alanlardan biridir ve kendi içinde
Tasarlama, yapım, değerlendirme Bilgi Materyaller- malzemeler ve Sistemler olmak üzere dört alt alana bölünmüştür. Ortaokullarda ise teknoloji eğitimi programı; tarım, bilgisayar kullanma ve bilgi teknolojisi, ev ekonomisi, medya, endüstriyel sanatlar, el sanatları, tasarım ve teknoloji, gıda ve tekstil, operatörlük, enformasyon teknolojisi, cad ve uygulamalı güç teknolojisi gibi farklı alanları içermektedir. (Rasinen, 2003; Black, 1998 ). Avustralya’nın programında özellikle uzun süreli öğrenmelerin önemive yeni becerilerin kazandırılması üzerinde durulmaktadır (Rasinen, 2003).
Avrupa birliği üyesi ülkeler arasında teknoloji eğitimi programları, tüm dünyada olduğu gibi değişiklikler göstermektedir. Teknoloji eğitimi programlarında son 10 yılda önemli gelişmeler kaydedilmiş olması sebebiyle Finlandiya hükümeti, üst düzey ortaokullar ve farklı yetenekteki çocuklara eğitim veren okullar için yeni bir ulusal temel müfredat programı planlama çalışmaları başlatmış ve bu amaçla, Avustralya, İngiltere, Fransa, Hollanda, İsveç ve Amerika birleşik devletleri’nde uygulanan teknoloji eğitimi programları incelenmiş, ve teorik ile pratiğin bir sentezi halinde yeni bir “teknoloji eğitimi” modeli ortaya konmuştur (Rasinen, 2003).
Bu altı ülkenin de müfredat program belgeleri belirgin bir şekilde değişiklik göstermektedir. Farklı ülkeler “teknoloji eğitimi”ni tanımlamak amacıyla “teknikler, tasarım ve teknoloji, teknolojik eğitim” gibi farklı terimler kullansalar da birbirinin sinonimi olan tüm bu ifadelerde ortak olan genel amaç öğrencilere teknoloji okur-yazarlığı konusunda yardımcı olmaktır (Rasinen, 2003). Finlandiya’da, teknoloji eğitiminde öne çıkan konular, dayanıklı malzemeler, gıda ve tekstil işleme ile elektronik ve otomatik kontrol konularında el becerisi kazandırmaya yönelik Kasım 2008
6 uygulamalardır. Uygulama alanları arasında tekstil, son yıllarda yeni bir malzeme olarak teknoloji eğitimi alanında yerini almıştır (Black, 1998). Tüm ülkeler, teknoloji eğitiminin kız ve erkek öğrencilerin her ikisine de öğretilmesi gereğini vurgularken yine tüm ülkelerde planlama, üretim ve değerlendirmeyle birlikte teknolojinin çevre ile ilişkisi ve toplum üzerindeki etkileri önemli bir yer tutmaktadır (Rasinen, 2003).
Seçilen ülkelerin coğrafik ve kültürel açıdan farklılıklar göstermesine rağmen, uyguladıkları programlarının hedef, içerik ve metotlarının hemen hemen aynı özellikleri göstermekte olduğu belirlenmiştir. Tüm programların ortak hedefleri, toplumda teknolojinin ve bilimin rolünün ve gerekliliği ile teknoloji ve çevre arasındaki dengenin anlaşılması, planlama yapma ve değerlendirme gibi becerilerin geliştirilmesi, sosyal ahlaki etik açılardan düşünme, yenilikçilik, farkındalık, çok yönlülük, girişimcilik ve teknoloji okuryazarlığı geliştirilmesidir (Rasinen, 2003).
İngiltere’nin ulusal eğitim programı 2000 yılında yeniden düzenlenerek eğitim programı kendi içinde 1. Ve 2. Sınıflar (5-7 yaş arası) 1. Evre, 3. Ve 6. Sınıflar (8-11 yaş arası) 2. Evre, 7. Ve 9. Sınıflar (11-14 yaş arası) 3. Evre ve 10. Ve 11. Sınıflar (14-16 yaş arası) 4. Evre olmak üzere dört temel evreye bölünmüştür. Teknoloji ve tasarım, bilgi ve iletişim teknolojileri (ICT) ve sanat ve tasarım konuları 1. Ve 2. Evrede yer almaktadır ( Rasinen, 2003).
Fransa’nın teknoloji eğitimi programı içerisinde; teknoloji eğitimi öğrencilere ilköğretimin ilk öğretim kademesinde sınıf öğretmenleri tarafından, orta öğretim kademesinde ise özel branş öğretmenleri tarafından verilen zorunlu bir derstir (Rasinen, 2003). Teknoloji eğitimi öğretmenlerinin yetiştirilmesini, milli politikaların gösterdiği öncelikler yönlendirmiştir (Baron, 2004). Fransa’da “modern teknoloji” eğitimi, gelecek yüzyıldaki “iş”in doğası ile ilgilenme ve özellikle bilgi iletişim teknolojileri üzerine Kasım 2008
7 kurulmuştur. Teknoloji kelimesini bilgisayar ile eş anlamlı olarak kullananlar vardır (Black, 1998). İçerikte; planlama, üretim ve değerlendirmeyle birlikte çevre ile teknoloji arasındaki ilişki önemle vurgulanmaktadır (Rasinen, 2003). Hollanda’nın teknoloji eğitimi programı, 1998 yılında hazırlanan ve 15 ana branş içeren müfredat programı ile belirlenmiştir. Bu branşlardan biri olan teknoloji eğitimi; teknoloji ve toplum, teknik ürünler ve sistemler ile tasarım ve üretime geçişi içeren 3 farklı yaklaşımla sunulmuştur. Belirlenen program alanlara ayrılmamalı fakat doğal bilimler, sanatlar ve araç gereçler ile sosyal çalışmalar, bilim ve matematikle kaynaştırılmalıdır (Rasinen, 2003). İsveç’te teknoloji eğitimi, el becerisinin, estetik duyarlılığın ve geleneksel tasarımın kombinasyonu olan kültürel ve kişisel değerlerin korunması yaklaşımını içerir (Black, 1998). İsveç’te teknoloji eğitimi; 1994 ‘te yayınlanan ulusal program çerçevesinde şekillenmiş ve amaç olarak tekniklerin özünü, pratiklerini, üretimde teknoloji gerçeğini anlamayı, toplumu, fiziksel ortamı ve hayat şartlarını anlamayı hedeflemiş ve teknoloji tarihinin önemi vurgulanmıştır (Rasinen, 2003). İsveç ulusal eğitim dairesi (The Swedish National Agency For Education), tarafından belirtildiği üzere İsveç’in eğitim sistemi zorunlu ve zorunlu olmayan iki farklı eğitim modelinden oluşmaktadır. Zorunlu eğitim, düzenli zorunlu dersler, özel okul ve öğrenme güçlüğü çekenler için özel eğitim programlarını içermektedir. Zorunlu olmayan eğitim ise, okul öncesi eğitim, orta öğretim, engelliler için orta öğretim, yetişkin eğitimi ve öğrenme güçlüğü çeken yetişkin eğitiminden oluşmaktadır. İsveç liseleri, öğrencilere toplum içinde yaşama ve çalışma hayatında ihtiyaç duyduğu temel yetenekleri kazandırır ve ileri eğitim için hazırlar. Liselerde, gıda programı, medya programı, doğal bilimler programı, doğal kaynakların kullanımı programı, sağlık, çocuk ve rekreasyon programı, yapı, elektrik, enerji programları, sanat programı, iş ve iş yönetimi programı, el sanatları programı, otel ve restoran programı, Kasım 2008 8 endüstri programı, sosyal bilimler ve teknoloji programlarını içermektedir. İsveç’teki teknoloji programı, yerel kaynaklar çerçevesinde şekillenmektedir. Zorunlu okullarda ise, sanat, ev ekonomisi, fiziksel eğitim ve sağlık, müzik, tekstil, ahşap ve metal işleri, İsveç dili, İngiliz dili, matematik, coğrafya, tarih ve din, biyoloji, fizik, kimya teknoloji gibi dersler okutulmaktadır (http://www.skolverket.se/sb/d/354, 2007). Doğu ve güneydoğu Asya ülkeleri’nden Japonya’da eğitim sistemi ıı. Dünya savaşı sonrasında Amerika’daki sisteme çok benzer şekilde yapılanmıştır. Modern eğitim sistemi, 6 yıl ilköğretim ve 3 yıl ikinci öğretim olmak üzere 9 yıllık zorunlu eğitimi içermektedir (Murata ve Stern, 1993) . Japonya’da toplumdaki teknolojik değişimlere cevap verebilmek için eğitim bakanlığı 1980’lerin sonlarında çok sayıda reformu başlatmış ve teknoloji eğitimini zorunlu ders olan ahşap işleme, elektronik, ev yaşamı, ve gıda dersleri yanı sıra seçmeli ders olarak eklemiştir ( Şenel ve Gençoğlu, 2003). Başlıca Asya ülkeleri olan Çin, Hindistan ve Japonya’da teknoloji öncelikleri göstergeleri birbirlerine benzer bir dağılım göstermektedir. Her üç ülkede de, bilgi teknolojileri (ıt) alanı ile tarım ve insan sağlığı için önemli olan yaşam bilimleri ve biyoteknoloji alanlarına büyük önem verilmektedir. Teknoloji öncelikleri arasında Japonya’da ilk sırayı yaşam bilimleri /biyoteknoloji alırken, çin’de bilgi ve iletişim teknolojileri (Information And Communications Technology – ICT) yer almaktadır (johnston, 2005). Avustralya yenilik merkezi tarafından yayımlanan Asya ülkeleri için öngördüğü Hindistan teknoloji vizyon 2020 (Indian Technology Vision 2020) raporunda belirtildiği üzere, Hindistan’ın sahip olduğu en önemli ekonomik değere sahip kaynaklardan olan tekstil alanında makine ve teçhizatın geliştirilmesi öngörülmektedir (Rasinen, 2003). Kasım 2008 9 Amerika birleşik devletleri’nde zorunlu eğitim 12 yıldır ve teknoloji eğitimi anaokulu, ilkokul ve orta öğretimden yüksek öğretime kadar her alanda verilmektedir (Şenel ve Gençoğlu, 2003). Teknoloji sayesinde, insanlar dünyayı değiştirmektedirler. İnsanlar, istek ve ihtiyaçlarını karşılamak için iletişim yollarını geliştirmiş, yapılar inşa etmiş, üretim yapmış, hastalıkları tedavi etmiş ve gıda tedarik etmişlerdir. Her teknolojik yenilik bir önceki gelişmeler üzerinde inşa edilmiştir. Teknoloji geliştikçe, insanlar, yiyecek bulmaktan eğitim ve hava kirliliğine kadar değişen giyinme, barınma ve benzeri köklü sorunları, genetiği değiştirilmiş gıdalar, nanoteknoloji, uydu teknolojisi ve bilişim teknolojileri sayesinde çözmekte ve ilerleme kaydetmektedirler (Reston,1996). Amerika birleşik devletlerinde teknoloji eğitiminin temel standartları, 2000’li yılların başında yayınlaşmış olan “bütün Amerikalılar için teknoloji” ile belirlenmiştir. Bu kaynak ile anaokulundan 12.sınıfa kadar (5-18 yaşları arası) öğrencilere yönelik olarak teknoloji okur-yazarlığı standartları oluşturulması, ABD’deki teknoloji eğitimini tanımlanması ve geliştirilmesi amaçlanmıştır (Reston, 1996). Teknolojiyi iyi tanımayan insanlar, teknolojiyi sadece teknolojinin ürünleri olan bilgisayarlar, arabalar, televizyonlar, tost makinaları, böcek ilaçları, grip aşıları ve genetiği değiştirilmiş domatesler olarak düşünme eğilimindedirler. Oysaki teknolojiyi üretenler teknolojinin daha doğru tanımı ile bu ürünleri üreten bilgi ve işlemler olduğunu ve bu bilgi ve işlemlerin birçok faktöre bağlı olduğunu bilir. Teknoloji, ekonomi, aile, politika ve eğitim kurumları gibi toplumun tüm kurum ve kuruluşları ile bağlantılıdır ve bütün bu olgulardan etkilenir (Anonim, 2000). Yeterlik ve müfredat kuruluşu (Qualifications And Curriculum Authority – GCA) dünya standartlarında eğitim ve öğretim programlarını geliştiren, yapılandıran ve modernize eden bir kuruluştur. Qca ile birlikte çalışan eğitim ve uzmanlık bölümü (Department For Education And Skills – DFES)’nün belirlediği standartlara göre, teknoloji eğitiminde birinci Kasım 2008 10 basamakta müzikal enstrümanlar, oyuncaklar hikayeler ve kaplar örnek malzemeler olabilmektedir. Gıda ve tekstil ile ilgili aktiviteler, çeşitli yaşamsal faaliyetlerle ilgili olarak çocukların öğrenmesi ve konuşması için çeşitli olanaklar yaratır (www.qca.org.uk, 2007). Görüldüğü gibi tüm dünyada teknoloji eğitimi’nin içeriği, ülkelerin teknolojik gelişmişlik düzeylerine ve ekonomik ihtiyaçlar ve öngörülere göre şekillenmektedir. Ülkeler, özellikle milli kaynaklarını değerlendirebilecekleri yönde teknolojiyi kullanmakta ve geliştirmekte, eğitim politikalarını da bu yönde düzenlemektedirler. Yazı için teşekkürler Kadir DEMİRKAYNAK
Teknoloji ve Tasarım Öğretim Programının Amaçları Teknoloji ve Tasarım dersinin iki temel amacı vardır. İlki hayat boyu öğrenen, öğrendiğini uygulayabilen, teknoloji ve tasarım süreçlerini hem kendisi hem de yaşadığı toplum yararına kullanabilen bireyler yetiştirmek; ikincisi ise teknoloji ve tasarım sürecini anlayabilen, yorumlayabilen, yönetebilen ve değerlendirebilen teknoloji ve tasarım okuryazarı bireyler yetiştirmektir. Bu çerçevede, Teknoloji ve Tasarım derslerini tamamlamış bireylerin çevresindeki nesne, olay ve olguları analitik bir bakış açısıyla gözlemleyip yorumlayabilen, problemleri tanımlayıp yaratıcı ve özgün alternatif öneriler geliştirebilen ve bu öneriler arasında değerlendirme yapmak suretiyle en uygununa karar verebilen bireyler olarak yetişmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca teknoloji ve tasarım ikilisinin hayatın günlük akışına sağladığı katkıların yanında negatif etkilerinin de var olduğunu bilen, yaptığı teknoloji ve tasarım ürünlerinde negatif etkileri en aza indirmesi gerektiği bilincine sahip, teknoloji ve tasarım uygulamalarında etik kurallara ilişkin farkındalığı kazanmış bireyler yetiştirmek de hedeflenmiştir. Bu bireylerin gözlemleyen, inceleyen, çevresine duyarlı, insan hayatını etkileyen problemler karşısında kendisini sorumlu hisseden, analitik düşünce sistematiğini kullanarak bu sorunlara yenilikçi ve özgün çözümler önerebilen, öz güvenli ve birlikte çalışabilme becerisine sahip olması beklenir.
Bunun dışında öğrencilere; • Teknoloji geliştirme süreci ile ilgili temel bilgiler kazandırmak, • Tasarım kavramı, türleri ve süreci ile ilgili temel bilgiler kazandırmak, • Günlük hayatta karşılaştıkları problemlerin çözümüne ilişkin sorumluluk almalarını ve bu problemlerin çözümünde teknoloji geliştirme süreçlerini ve tasarım becerilerini kullanmalarını sağlamak, • Tasarımcıların uyguladığı problem belirleme ve şartlara göre en uygun çözüm önerisi geliştirme süreçlerini anlamalarına yardımcı olmak, • Sosyal becerilerin (iş birliği, iletişim becerileri, başkalarının fikirlerine saygı gösterme, grup ortamında kendi fikrini verilerle destekleyebilme, eleştiriyi olgunlukla karşılama vb.) gelişmesine yardımcı olmak, • Teknoloji ve tasarım bilgi birikiminin; toplum, ekonomi ve doğal kaynaklara ilişkin sürdürülebilir kalkınma konularındaki etkisinin farkına varmalarına yardımcı olmak, • Karşılaşılan problemlere geri dönüştürülebilir veya atık malzemeler kullanarak bilimsel yöntemlerle ve teknoloji tasarım süreçleriyle çözüm sağlanabileceğini kavratmak, • Birey, çevre, toplum ve teknoloji arasındaki etkileşimi fark ettirmek, • Kapasiteleri konusunda bilinç kazandırmak ve öğrencilerde farkındalık oluşturmak, • Problem tanımlama, çözme ve uygulama becerileri geliştirmesinde yardımcı olmak, • Görselleştirme becerisi kazandırmak, • Özgür, özgün ve yenilikçi düşünme becerileri kazandırmak, • Teknoloji okuryazarı bireyler yetiştirmek, • Teknoloji ve tasarım ile ilgili kariyer bilinci kazandırmak, • Teknoloji ve tasarım süreçlerinde iş güvenliği önlemlerinin önemini fark ettirmek, • Doğal ve beşerî bilimlere ilişkin merak uyandırarak ve tutum geliştirerek elde edilecek bilgilerin tasarım yoluyla ürünleştirilebileceği konusunda bilinç kazandırmak, • Farklı teknolojik alanlardaki (enerji, ulaşım, bilişim vb.) ilerlemelerin kökeni ve geleceği konusunda bilgi edindirmek, • Bilimsel bilgi ve teknolojinin yaratıcı düşünme sistematiği ile yenilikçi (inovatif) ürünlere dönüşmesi konusunda katkı sağlamak, • Buluş, icat, keşif, bilim, teknik, endüstri gibi kavramlar konusunda bilgi edindirmek,
• Özgün fikirlerin değeri ve fikrî hakların korunmasının teknolojik ilerlemeye katkısının bilincini kazandırmak amaçlanmıştır.
Bir önceki program 6, 7 ve 8. sınıflar için hazırlanmış bir programdı. 2012-2013 eğitim öğretim yılında Teknoloji ve Tasarım Dersi 6. sınıflardan kaldırılınca öğretim programının yenilenmesi bir ihtiyaç oldu. Dolayısı ile program 7 ve 8. sınıflar için yeniden hazırlandı.
Bir önceki programda “tasarım” vardı, fakat “teknoloji” yeterince yer almamaktaydı (teknoloji sadece öğrencilerin ilgi ve bilgisine bağlı olarak yaptıkları serbest proje ve etkinliklerde gündeme gelmekte idi). Bu programda buna yer verildi.
Yenilenen programda, öğrencilerin birçok teknolojik yenilikten haberdar olmaları sağlanarak bu konularda tasarım çalışmaları yapmaları hedeflendi.
Bir problemin belirlenmesi (tanımlanması), belirlendikten sonra analiz edilmesi ve çözümü için gerekli bilgi ve zihinsel becerilerin edinilmesi programın diğer bir hedefi oldu.
Bir önceki programdaki “Tasarım Süreci” yenilenen programda” Tasarım Odaklı Süreç” olarak yer aldı.
Bir önceki program ile yenilenen “Öğretim Programının Uygulamasında Dikkat Edilecek Hususlar” bölümü kısmen örtüşmektedir. İmkânlara göre okulda bir Teknoloji ve Tasarım İşliği/Atölyesi olması, öğrenci sayısı 25’den fazla olan sınıflarda sınıfların ikiye bölünmesi, derslerin bölünmeden iki saat olarak planlanması, öğrencilerin oluşturdukları projeleri dönem içinde ve sene sonunda sergilemeleri gibi esaslar iki programda da yer aldı.
Bir önceki programda etkinlikler ve konular kuşaklara göre (düzen, kurgu ve yapım kuşağı) planlanmışken yenilenen programda öğrenme alanı yaklaşımına göre planlandı.
Bir önceki programda var olan tasarım günlüğü tutma zorunluluğu, yenilenen programda kaldırıldı.
Yenilenen programa, programın felsefesi, temel beceriler, değerler eğitimi ve rehberliğe ilişkin kazandırılması düşünülen hedefler, doğrudan veya dolaylı olarak yerleştirildi.
Bir önceki programdaki kazanım sayıları yenilenen programda azaltıldı. Kısacası yenilenen program sadeleştirildi.
Yenilenen programda yer alan kazanımların bazılarına açıklamalar eklendi. Bazı kazanım açıklamalarında verilen örnekler değiştirildi ya da kazanım veya açıklamalar sadeleştirildi.
Yenilenen program, diğer derslerle ilişkilendirildi. Örneğin 7. sınıfta, kazanımların bir kısmı disiplinler arası yaklaşım kapsamında Bilişim Teknolojileri dersinde “Ürün Oluşturma” ünitesi, Görsel Sanatlar dersinde “Görsel İletişim ve Biçimlendirme” öğrenme alanı ve Fen Bilimleri dersinde “Fen ve Mühendislik Uygulamaları” gibi farklı ders ve ünitelerle ilişkilendirildi.
“Zekanın gerçek göstergesi hayal gücüdür, bilgi değil” – Albert Einstein
Eğitim süreci uzun bir yol olup, bu süreçte her zaman başarı
istenen bir hedeftir. Bazen ikilemler olsa da süreç sürekli kendini yeniler ve yoluna devam eder. Eğitimde önemli olan, öğrenciye dersin hedefleri doğrultusunda hayallerini sonuna kadar destekleyecek, bilgiyi maksimum seviyeye çıkartıp onu istendik yönde geliştirmektir.
Neticede eğitim havuzuna katkı sunacak, bireylerin kendini geliştireceği ve paylaşımda bulunacağı, vizyonu ve misyonu olan insanların ortak bir payda da buluşacağı bir ortam hazırlamaktır.
İşte eğitim sisteminde öğrencilerin hayal etmede sınırı olmayan bir dersi var; hayal dünyasının kapılarını sonuna kadar açan… Bu dersin ne kadar önemli olduğunu anlamamak elde mi? Öğrencilerin hayallerinin dünyasında kim bilir ne gizli hazineleri vardır? Neler neler düşünüyorlardır. Neleri gerçekleştirmek istiyorlardır? Bunları bilmek, hayallerini açığa çıkarmak gerek. Öğrencinin düşüncesine, hayallerine saygı duymamak mümkün mü? Zira genç yaştaki çocukların hayalleri gerçekçidir, anlamlıdır, daha yaratıcıdır çünkü daha köreltilmemiştir.
Günümüz insanında bulunması gereken en temel becerilerden biride üreten ve bilgi teknolojilerini kullanan kişiliklerin çoğalmasıdır. Bunun yanında soran, eleştiren, kavrayan, uygulayan, bir nesil yetiştirmektir. Araştırma ve sorgulamaya dayalı öğrenmede öğrenci, problem çözme, yaratıcılık, bilgiyi yeniden düzenleme, sorgulama, analiz etme, sentezleme, eleştirel düşünmeye yönelik çalışmalar yaparak etkin öğrenmeyi gerçekleştirir. Öğrencilerde büyük değişiklik ortaya çıkaran bu dersin adı ne acaba? İşte cevabı; Teknoloji ve Tasarım dersi eğitimde ezbere karşı, düşünen, kurgulayan ve hayata uygulayan nesiller yetiştirmeyi hedeflemektedir.
Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programının felsefesi, “Millî Eğitim Öğrenci Yeterlilikleri” kapsamında belirlenen yetkinliklerin birbiriyle ilişkili olan, her birinde eleştirel düşünme, problem çözme, bilgiyi kullanma, risk değerlendirmesi yapma, karar alma, estetik duyarlılık, yenilikçilik, inisiyatif alma ve duyguların yapıcı bir şekilde yönetilmesine odaklanılması üzerine kurgulanmıştır.
Geleneksel bilgiye dayalı eğitim sistemi geleceğimizi tehdit etmektedir. Çıkış yolu ise eski alışkanlıklarımızı bırakmakta, inovatif düşünmekten geçer. Yenilikçi ve yaratıcı düşünmenin eyleme dönüştürülmesi, eğitim ve öğretimde öğrencilerin hayal güçlerini geliştirecek bir zihinsel dönüşümü gerektirmektedir. Bunun için; eğitimde yeni bir yaklaşım: İnovasyon’u önemsemek ve yenilikçi ruhu sürekli canlı tutmak zorundayız… Teknoloji ve Tasarım dersine en iyi önemi vermek gerekir. Bu ülkenin geleceğini düşünenler, pisa sonuçlarına iyi baksın, gündeme getirip çeşitli çıkış yolları arasın. Yoksa okuduğunu anlamayan, düşünemeyen, üretemeyen bir neslin nasıl bir gelecek kurabileceklerini düşünsünler, hayal etsinler…
Eğitim öğretim sürecinde ele alınan konuların ve etkinliklerin daha iyi anlaşılması için; her bireyin kendi fikirlerini sunarak etkinlikler üretmesi gerekir. Bu bir hayal olabileceği gibi, bir merak, bir düşünce de olabilir. Ya da yazma yeteneğini geliştirecek bir günlük de olabilir. Eğitim materyallerin artırılıp kullanılması ve ortak amaca giden süreçlerde işbirliği yapılıp uygulanması başarıyı artırmaktadır. Çoklu zekâ kuramına göre her öğrencinin farklı bir öğrenme alanı vardır. Yeter ki desteklensin…
Teknoloji ve Tasarım dersinde öğrenciler; işbirliği yaparak, araştırarak, sorarak, bilgiler toplayıp, gözlemler yaparak, akıl ve düş gücünün yardımıyla öğrenmek istediği konuyla ilgili çeşitli varsayımlarda bulunup ötesini görebiliyor, kendilerini yazarak, çizerek ve uygulayarak en iyi şekilde ifade ediyorlar.
Öğretmen ve öğrenciler gözlem yaparak yeni buluşlara yelken açabiliyor. Sorunlar karşısında çözüm bulan düşünen, kurgulayan bir nesil istenmektedir. Zira gelişen ülkelerde bu üst düzey düşünme yetilerinin kullanan kişiler sayesinde gerçekleşmektedir.
Düşünen, üreten nesil için bir çözüm yolu var mı?
Öğrenciler ve öğretmenler arasında daha iyiyi yakalamak konusunda bir proje veya etkinliğin paylaşılması çok önemlidir. Bu ders hem üreten, hem de ürettiklerini sergileyen öğrencilere büyük bir özgüven kazandırıp, onları olumlu yönde motive etmekteydi. Yapılan etkinlikler ve uygulamalar öğrencilerin sorunlarına çözüm bulmalarını sağlamaktadır İşte bu ders sayesinde, gelecek vaat eden gençler yetişecektir. Sadece 7 ve 8. Sınıflarda değil. 5 ve 6. Sınıfları da kapsamalıdır. Ve sınıf mevcutları 20 kişiden fazla olmamalıdır. Hatta üniversitede Teknoloji ve Tasarım bölümü açılmalıdır.
Teknoloji ve Tasarım dersi sayesinde proje üreten gençlerin sayısı artacaktır. Günümüzde en çok ihtiyaç duyulan DÜŞÜNEN BEYİNLERİgeliştirmekte büyük yeri olan dersi geliştirmek ve okullarda, üniversitelerde yaygınlaştırmak gerekir. Herkes üreticidir, yeter ki desteklensin projeler ortaya çıksın artık…
İş işten geçmeden,
Sahip çıkalım geleceğimiz olan gençlerimize,
Ezber eğitimden uzak, düşünen, sorgulayan, üreten bir nesil için…
Teknoloji ve tasarım dersimizin yeni programında yer alan bir konu da Temel Tasarım konusu. Bir çoğumuzun düzen kuşağı çalışmalarından anımsayacağı bazı kavramları da barındırıyor. Birimden Bütüne etkinliği ile tanıştığımız bu kavramları daha iyi kavrarsak Yeni Programdaki Temel Tasarım konusunda daha etkili olabiliriz. O halde gelin bu konuyu inceleyelim…
Resimde Denge; anlaşılması basit, üzerine sınıfça düşünmekte fayda var.
Temel Tasarım konusunda öğrencilere kavratmamız gereken bazı kavramlara aşina olduğumuzu belirtmiştik. Denge, ritim, renk gibi bu kavramlara ek olarak Temel Tasarım Elemanlarını Biçimlendirme Araçları ve Kompozisyon Araçları olarak 2 gruba ayırabiliriz.
Renk farklılıkları doğru kullanıldığında hareket ve ya derinlik gibi kompozisyonlar yapılabilir.
Biçimlendirme araçları ile kompozisyon araçlarını yaratabiliyoruz.
–Öğrencilere bu araçları; madde madde ve bol örnekler yardımı ile anlatmakta fayda var.(Hepsini ezberlemelerini ve ya hepsini kavramalarını beklemeyiniz. Temel Tasarım konusu üniversitelerde 1-2 dönem boyunca işleniyor. 2 haftalık bir süreçte öğretmemiz imkansız.)
–Temel Tasarım konusunda en önemli söylem şudur: “Böyle yapılarak da anlatılabilir.” Öğrencilere “Böyle yapılır, böyle olur” gibi kesin belirtmeler yapılmamalıdır. Aksi halde yine örneğin; derinlik hissini sadece gölge ile verebileceklerini sanırlar. Oysa derinlik; boyut, renk vb. elemanlar ile de verilebilir. –Her öğrencinin tasarım merakı, ilgisi olmayabilir. Böyle öğrencileri zorlamamakta fayda var. Bu öğrencileri değerlendirirken üst düzey öğrenciler ile değerlendirme yapılmamalıdır.Görsel tasarım yeteneği sonradan geliştirilebilir ancak kompozisyon oluşturma yeteneği daha nadir görülen bir yetenektir. –Ünlü ressamları bilmeli ve öğretmelisiniz. Genel kültür olarak öğrencilerinize bu kişiler hakkında ödevler verebilir, panolar hazırlatabilirsiniz. Bir görselde birden fazla biçimlendirme ve kompozisyon aracı bulunabilir(Çoğunlukla bulunur.) Önemli olan bu araçların neler olduğunu göstermek değil, nasıl yapıldığını gösterebilmektir. Her sanatçının kendine has yöntem ve teknikleri olduğu üzerinden özgünlük kavramı kavratılmalıdır. “TT. 7. A. 2. 5. Sanat/tasarım elemanlarını ve tasarım ilkelerini kullanarak bir tasarım oluşturur.” Temek Tasarım konusu işlendikten sonra dosya kapağı tasarlarken kompozisyon ve biçimlendirme araçlarını göz önünde bulundurmalarını öğrencilerinizden isteyiniz. Böylelikle daha bilinçli kapak tasarımlarının yapıldığını göreceksiniz.
Reload document
Open in new tab 
