Hepimizin malumu teknoloji tasarım dersinde öğrencilerin bir sorun bulmasını istiyor ve sorunlara çözüm bulmalarını bekliyoruz. İlk başta sorun bulmak çok kolaymş gibi gelse de aslında sorun bulma sorunsalı yaşanıyor denilebilir.
Bunun en önemli sebebi odaklanma sorunu (Bu arada bir sorun örneği verdim bile :D)
Yani mesele şu hadi sorun bulalım, hayatınızdaki en önemli sorun nedir diye sorulduğunda öğrencilerin sorun yazamadığı görülmekte. Bu sadece öğrenci için değil bizim içinde öyle peki sebep nedir? Neden böyle oluyor? Aslında sebebi basit çünkü insanlar sorunlarla yüzleşmekten ve sorunlardan bahsetmekten hoşlanmıyor.
Psikologlar bile sorun yaşayan bireylere hadi sorunun nedir diye doğrudan soramıyorken bizim “hey dostum sorunun nedir?” diye sormamız pek mantıklı gelmiyor bana. Peki ne yapmamız gerekiyor. Öncelikle sorunların listelenmesi gerekiyor. Eeee mecburen yapacağız madem, yaklaşım şöyle olmalı.
Sorunların yaşanacağı mekanlar nerelerdir diye soracak olursak muhtemelen 3-4 sorun bulmuş olacağız. Örnek : Sorun bulalım yerine okulda yaşadığım sorunlar nelerdir? diye sorulacak olursa 3-4 madde yazmayacak öğrenci tanımıyorum. Dikkat edin odaklanmaya başladık. Başka başka düşünülürse: Evde yaşadığım sorunlar, toplu taşımada yaşadığım sorunlar, alış veriş merkezinde yaşanan sorunlar, uzayda yaşanılan sorunlar vs. yeter ki mekan düşünülsün bulunan sorun sayısı hemen artacaktır.
Madde olarak şunu düşünmemiz lazım. Kimler sorun yaşar? Örnek öğretmenlerin yaşadığı sorunlar nelerdir?, Öğrencilerin yaşadığı, ergenlerin, anne babaların, yaşlıların, bebeklerin, vs yaşadığı sorunlar diye kişilere odaklanırsak sorun bulma meselesini çözmüş oluruz.
Gelelim sorunları bulduk peki ne işimize yarayacak. Öncelikle sorunu detaylandırmak gerekiyor. Bunu yapmak için klasik 5N1K formülü çok işimize yarayacaktır. Bu sorun nerede yaşanır, kim yaşar, neden yaşar, niçin yaşar, gibi sorularla sorun üzerinde detaylı düşünmek ve tanımlamak gerekir. Bu detaylandırma aşamasında eğer ki öğrencilerimiz başarılı olabilir ve bu durumu kavrarsa özellikle proje sunumlarında harika sunumlar yapmaya başlayacaklardır. Çünkü projesini sunarken sadece “ışıklıdır” gibi garip bir kelime yerine. Şu sebepten dolayı, şuradaki, şu şekilde kullanılacağından dolayı ışıklandırma ihtiyacı duydum gibi güzel cümlelere dökecektir. (Aslında şu ışık ve düğme meselesine kıl olduğumu bildikleri için pek ışık ve düğme kullanmıyor benim kuzucuklar :DD )
Gelelim öğrencilerimizi sorun çözme konusunda ikna etmeye. Sorunlar hakkında ilk konuşmamız gereken şeylerden biri b şudur; Bir sorun çözülmek isteniyorsa ilk olarak sorunun farkına varmak gerekiyor. Misal vermek gerekirse, hırsızlık yapan birinin hırsızlık yapma sorunun çözebilmesi için öncelikle hırsızlığın bir sorun olduğunu kabul etmesi gerekir. Bazı insanlar hırsızlık yapsalar dahi bunu bir sorun değil de hak olarak görürler. Bu davranışta olan kişilerin bu sorunu çözmeleri çokta mümkün değildir.
Dilerseniz bazı sorun örnekleri verelim.
Nerelerde sorun yaşanır maddemizden yola çıkarak.
- Okulda eşyaların kaybolması
- Koşan öğrencilerin düşmesi
- Kantinde sıraya riayet edilmemesi
- Bazı öğrencilerin kendilerini ifade edememesi
- Evde aranılan eşyanın bulunamaması
- Çamaşırların ütülenme sorunu
- Aış-veriş merkezinde park sorunu
- Somalide yaşanan açlık sorunu
- Kutuplarda buzulların erimesi
- Savaş altındaki ülkelerin yaşadığı insan dışı durumlar
Kimler sorun yaşar maddesinden yola çıkarak.
- Bebeklerin gaz çıkaramaması
- Öğrencilerin yaşadığı ergenlik sorunları
- kedilerin yuva bulamaması
- anne – babaların çocuklarıyla iletişim kuramaması
- Pandaların neslinin tükenmesi
Sorunların detaylandırmasına bir örnek verelim.
Ergenlik sorunu hakkında konuşmam gerekirse yani detaylandırmam gerekirse; Ergenlik sorunları en çok ergenleri, onların ailelerini ve okulda öğretmenleri etkilemektedir. Genelde 13-14 yaşndan beri başlayan bu sorun bazı durumlarda 20 yaşına kadar devam edebilmektedir. Bu sorunu yaşayan bireylerde fiziksel ve ruhsal değişimler meydana gelmektedir. Bazen yüzde çıkan bir sivilce bir ergen için dünyanın en öncelikli sorunu hale gelebilmektedir. Anne babalar çoçuklarıyla yaşadıklar çatışmalardan dolayı mutsuz olmaktadır. Öğretmenler öğrencilerinin düşen performanslarından dolayı hoşnutsuzluk yaşamaktadır.
Dikkat ettiyseniz yazımızın bu aşamasına kadar çözümlerden bahsetmedik. Çünkü şunu bilmemiz gerekiyor. Farkına varılmayan, tanımlanamayan sorunların çözümlerini bulmak hayalden öteye gitmeyecektir. Teşhisi doğru yapmayan doktor nasıl yanlış reçete yazacaksa bizim içinde durum aynıdır.
Yazımızı beğendiyseniz lütfen paylaşın, daha fazla kişiye ulaşmamıza yardımcı olun. Sağlıcakla…Yavuz YILAN
