İçindekiler
Endüstri Dönemlerinin Etkileri
BİRİNCİ ENDÜSTRİ DEVRİMİ 1760-1830
Birinci Endüstri Devrimi (Sanayi Devrimi), İngiltere’deki dokuma tezgâhlarının makineler ile desteklenmesi ile etkisini göstermeye başladı. Bu dönemin enerji kaynağı olan KÖMÜR ile buhar motorları çalıştırıldı ve insanın yapmakta zorlandığı ağır işleri buhar gücü ile çalışan makineler yaptı. Üretimler; küçük atölyeler ve küçük aile işletmeleri yerine, FABRİKA adı verilen büyük yapılarda yapılır oldu.
Bu dönemde; çok masraflı olmayan tekstil ürünlerinin fabrikasyon ile üretilmesi ile başladı ve bu süreç gelişen üretim yöntemleri ile ağır sanayiyi de etkiledi. Aynı şekilde buhar, kömür ve demirin enerji kaynağı ve ham madde olarak birlikte kullanılmaları demiryolu gelişimine de hız kazandırdı. Bu sayede makinelerle hem ham maddelerin hem de daha çeşitli, hızlı ve çok miktarda üretilen ürünlerin daha uzak yerlere taşınması ve Endüstri Devrimi’nin Avrupa’da yayılması mümkün oldu. Birinci Endüstri Devrimi’yle birlikte İngiltere’deki tezgâh işçiliğinin makineleşmesi, üretim biçiminin ve buna bağlı olarak sosyoekonomik yapının değişmesini sağlarken, buhar gücü teknolojisinin basım işlerinde kullanılmaya başlaması da kültür ve iletişim alanında farklı gelişmelere yol açtı.
BİRİNCİ SANAYİ DEVRİMİ ÜRETİMİN MAKİNELEŞMESİDİR.
BİRİNCİ ENDÜSTRİ DEVRİMİNİN ETKİLERİ
Usta-çırak ilişkisi yerine işçi-iş veren ilişkisi ortaya çıktı.
İlk defa köyden ve tarımdan, kente ve sanayiye göçler başladı.
“Sanayi şehri” kelimesi kullanılmaya başlandı.
İngiltere’nin sosyal ve ekonomik yapısının temelini oluşturdu.
Ekonomiyle ilgili kapitalizm, sosyalizm ve emperyalizm gibi görüşler ortaya çıkmasına neden oldu.
İşçi ve iş veren hakkı kavramı ilk defa söylenmeye başlandı.
Uluslararası üretim rekabetinin başlangıcıdır.
Kömür nedeniyle hava ve su kirliliği bir anda arttı.
İç göç sonucu gecekondu mahalleleri kurulmaya başlandı.
İKİNCİ ENDÜSTRİ DEVRİMİ 1860-1945
İkinci Endüstri Devrimi ile temel ham madde ve enerji kaynaklarındaki değişiklikler oldu. Buhar, kömür ve demirin yanı sıra çelik, elektrik, petrol ve kimyasal maddelerde üretim sürecinde kullanılmaya başlandı, bu şekilde endüstri daha da gelişti. İçten yanmalı motorların kömüre göre avantaj sağladı. Aynı dönemlerde Henry Ford’un otomotivde seri üretim bandı sistemi ve fabrikaların elektrikle çalışır hale gelmesi de endüstrileşmeyi hızla geliştirdi.
Birinci Endüstri Devrimi’nde hakim olan demirin yerine çelik üretiminin gelişmesi, demir yolu taşımacılığını ve ticareti hızlandırırken, telefon, radyo, daktilo, ucuz gazete kağıdı gibi diğer yeni gelişmeler de haberleşme ve iletişimi şekillendirdi.
İKİNCİ ENDÜSTRİ DEVRİMİ; SERİ ÜRETİM VE İŞ BÖLÜMÜDÜR.
İKİNCİ ENDÜSTRİ DEVRİMİNİN ETKİLERİ
Kentler hızla büyümeye başladı; gelişmiş ülkelerde ailelerin iş ve konaklama mekânları farklılaşmaya başladı. ,
Yaşam biçimleri önemli ölçüde değişti. Siyasal ve ekonomik bakımdan güçlü merkezi devletler kuruldu. ABD, İngiltere, Japonya.
Endüstriyel üretim tüm dünyaya yayıldı.
İşçi hakkı kavramı ilk defa dikkate alındı ve uygulandı.
Gecekonduların yerlerine işçi konutları yapılması denendi.
Kara, demir ve deniz yolu ile ham madde ve ürün ihracatı ve ithalatı yapılmaya başlandı.
Gelişen sanayi daha fazla iş ve imkan sundu.
İlk defa mesleki eğitim uygulamaya konuldu.
Fabrikalar daha verimli hale getirilmeye çalışıldı.
ÜÇÜNCÜ ENDÜSTRİ DEVRİMİ 1970-2011
1970’lerden bugüne kadar süren döneme Üçüncü Endüstri Devrimi hâkim oldu. İkinci Dünya Savaşı sonrasında, elektronik, bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişimiyle birlikte üretimin otomasyonu sağlandı. Programlanabilir mantıksal denetleyici PLC’lerin gelişmesi sonucunda üretimde otomasyon ileri aşamalara taşınmaya başladı. Birinci Endüstri Devrimi üretimin makineleşmesi, İkinci Endüstri Devrimi üretimin serileşmesi olarak tanımlanırken, Üçüncü Endüstri Devrimi ise üretimin otomasyonu ve sayısallaşması olarak tanımlandı.
Bu dönemde bilgisayar, mikroelektronik, fiber optik, lazer gibi ürünlerin, telekomünikasyon, nükleer, biyotarım ve biyogenetik gibi bilimlerin gelişimi üretimin yönünü ve biçimini etkiledi. İletişim ve ulaşımdaki gelişmelerle, ticaret ve endüstri globalleşti.
Bu süreçte yaşanan en önemli gelişmelerden biri de dünya kaynaklarının hızla tükenmesi ve sürdürülebilirlik kavramının gündeme gelmesi oldu.Üçüncü Endüstri Devrimi’nde, yenilenemez kaynaklardaki sıkıntılar ve çevresel kaygılarla güneş, rüzgar gibi yenilenebilir enerji kaynakları önemli hale geldi.
ÜÇÜNCÜ ENDÜSTRİ DEVRİMİNİN ETKİLERİ
İşçiler vasıfsız olarak değil vasıflı olarak üretime katıldı.
İşçi konutları gelişen ekonomik etkenlerden dolayı işçiler tarafından tercih edilmez oldu.
2. Dünya savaşı sonrası Avrupa’ya işçi göçü başladı.
1970’lerde tüm dünyada yaygınlaşan otomasyon ile üretim hızı maksimuma çıkarıldı.
Çevrenin kirletildiği gerçeği kabul edildi.
Yenilenebilir enerji kaynakları arayışına girildi ve yeşil üretim kelimesi kullanılmaya başlandı.
İnsanlar; fabrika işçisi olmayı eskisi kadar istemez oldu. İş tanımı değişti.
İlk defa üretim ortamları ve fabrikalar denetlenir oldu.
Üretimde otomasyon (otomatik makine) hızlı yaygınlaştı. Bazı işleri makineler yapmaya başladı. Bu nedenle küçük çaplı bir işsizlik sorunu oluştu.
Çalışma ücretlerini devlet yönetimi belirler oldu. Asgari ücret kelimesi ortaya çıktı.
Patent alma ve satmanın en yüksek olduğu dönemdir.
Üretimin artışı nedeniyle GERİ DÖNÜŞÜM kavramı ortaya çıktı.
DÖRDÜNDÜ ENDÜSTRİ DEVRİMİ 2011- ?
Günümüzde; makineler kendilerini ve üretim süreçlerini yönetmeye başladı ve insan gücüne ihtiyaçları kalmadı. Makineler bu gelişmiş yapılarını; bilgisayar, iletişim ve internet teknolojilerine borçlular. “Nesnelerin İnterneti” (IoT) olarak isimlendirilen bu gelişmiş yapı, neredeyse üretim gerçekleştiren bir fabrikanın kendi kendini yönetebilmesini sağlar.
4. Sanayi Devrimi ya da diğer adıyla Sanayi 4.0, ilk kez 2011 yılında Hannover Fuarı’nda Bosch şirketi tarafından söylendi. Fuardaki uzmanlar, bilişim çağının modern yüzünün üretime getirdiği yeniliklerle yeni bir Sanayi Devrimi’nin yaşanmakta olduğunu söylediler. Almanya Hükümeti’nin bu görüşleri ciddiye almasıyla 4. Sanayi Devrimi resmilik kazanmış oldu. Fuardan sonra 4. Sanayi Devrimi üzerinde bir çalışma grubu kuruldu. Bu çalışma grubu, bir yıl sonra, Sanayi 4.0’ın gerçekten uygulanabilmesi için önerilerini yine Hannover Fuarı’nda sunup Almanya Hükümeti’ne raporladı. Çalışma grubunun başkanlığını Bosch şirketinde yönetici olan Siegfried Dais ve SAP AG firmasında üst düzey yönetici olan Henning Kagermann yapmıştı.
Endüstri 4.0’ın amacı; üretimden insan faktörünü çıkarma, yapay zeka ile tüm üretimi planlayan ve düzenleyen sistemler geliştirmek. Böylelikle daha ucuz ve daha kaliteli üretim yapılabileceği düşünülüyor. Bir çok insanın korkusu ise; makinelerin insanların yerini alması. Ve tabi ki işsizlik.
Endüstri 4.0’ın etkilerini henüz görmemekteyiz. Ancak yakın gelecekte etkileri artmaya başlayacaktır.
